Co to jest e-recepta?

Gdy nie ma możliwości, aby udać się na stacjonarną wizytę u lekarza, można skorzystać z wygodnego rozwiązania, jakim jest e-recepta (inaczej elektroniczna recepta, recepta online, e-recepta na telefon lub recepta przez Internet). To pełnoprawny dokument, wystawiany przez lekarza w ramach konsultacji zdalnej, uprawniający do wykupienia leków w aptece.

Kto może wystawić e-receptę?

Recepty przez Internet mogą wystawiać lekarze dowolnej specjalności, upoważnieni przez nich asystenci medyczni, dentyści, pielęgniarki, położne oraz felczerzy i starsi felczerzy. Wystawienie recept online oferuje wiele podmiotów medycznych oferujących swoje usługi zdalnie – możliwe jest np. uzyskanie e-recepty. Do wystawiania recept online uprawnieni są także w szczególnych przypadkach farmaceuci.

Jak uzyskać receptę online?

Jak dostać e-receptę? Aby wystawienie e-recepty było możliwe, trzeba spełnić kilka warunków. Konieczne jest, aby pacjent:

• kwalifikował się do stosowania danego leku (miał wskazania medyczne),
• nie miał przeciwwskazań związanych ze stosowaniem danego leku,
• opłacił koszty prywatnej konsultacji z lekarzem przez Internet.

Skąd lekarz, u którego zamawiana jest konsultacja, wie, czy pacjent ma wskazania lub przeciwwskazania do stosowania danego leku? W tym celu przeprowadzany jest szczegółowy wywiad medyczny i e-konsultacja. Zanim pacjent uzyska świadczenie, trzeba wypełnić rzetelnie specjalny formularz medyczny. Następnie dokument ten jest wnikliwie analizowany, wraz z historią medyczną pacjenta, przez lekarza oraz dokonywana e-konsultacja. 

Czy istnieje coś takiego tania recepta online? Otóż samo w sobie zamawianie recept online jest darmowe, natomiast pacjent musi pokryć wydatek związany z prywatną konsultacją medyczną, ponieważ nie jest ona finansowana przez NFZ. Nie powinno jednak być problemu ze znalezieniem usługi taniej e-recepty online. Po otrzymaniu e-recepty można wykupić lek w dowolnej aptece, ponieważ od 1 stycznia 2020 roku każda apteka w Polsce zobowiązana jest do obsługi systemu e-recept. Co więcej, nie trzeba udawać się do apteki stacjonarnej, recepta online może zostać zrealizowana również przez aptekę działającą w Internecie — wtedy leki zostaną wysłane do wybranego przez pacjenta punktu aptecznego.

Realizacja e‑recepty krok po kroku

Zamówienie e-recepty dla dziecka lub osoby dorosłej jest możliwe w dowolnej chwili oraz z dowolnego miejsca, wystarczy działający Internet. Jak to możliwe? Obowiązujące przepisy zezwalają na wystawianie recept lekarskich bez osobistego kontaktu z pacjentem, a właśnie takim rozwiązaniem jest e-recepta. Lekarz online pracuje przez 7 dni w tygodniu, dzięki czemu nie ma problemu z dostępnością.

E-recepta nie różni się niczym od e-recept wystawianych stacjonarnie i podlega dokładnie takim samym zasadom realizacji. E-recepta jest przesyłana do pacjenta mailowo i zapisuje się w jego IKP (Internetowe Konto Pacjenta — bezpłatna aplikacja Ministerstwa Zdrowia), dodatkowo kod recepty online przychodzi SMS-em.

W sytuacji, gdy pacjent zgubi kod, może go w każdej chwili sprawdzić. W tym celu trzeba:

• połączyć się z dedykowaną aplikacją, odnaleźć daną receptę i sekcję Szczegóły. Na ekranie urządzenia mobilnego wyświetli się wtedy skrócony czterocyfrowy kod recepty online, a także jej kod kreskowy,
• zalogować się do swojego konta IKP i odnaleźć potrzebne informacje w zakładce E-recepty,
• sprawdzić pocztę e-mail — każda e-recepta jest bowiem wysyłana także mailowo i można ją przejrzeć z poziomu skrzynki e-mail.

Realizacja e-recepty – krok po kroku:

1. Wybierz godny zaufania podmiot medyczny.
2. Opłać koszt prywatnej e-konsultacji z lekarzem.
3. Poczekaj na kontakt ze strony  specjalisty, który oceni Twój stan zdrowia i zdecyduje co dalej.

• Zrealizuj e-receptę online w aptece, w tym celu okaż farmaceucie kod kreskowy dokumentu lub podaj 4-cyfrowy kod (potrzebne informacje znajdziesz w wiadomości SMS, załączniku do wiadomości lub w swoim IKP), dodatkowo potrzebny będzie także numer PESEL osoby, której e-recepta jest realizowana.

Co znajduje się na e-recepcie?

Co zawiera e-recepta? Podstawowe informacje, które znajdują się u samej góry dokumentu elektronicznego, to kod kreskowy oraz 4-cyfrowy kod upoważniający do wykupienia danego leku. Natomiast poniżej znajdują się:

• data wystawienia recepty online,
• dane pacjenta (imię i nazwisko),
• dane lekarza, który wystawił receptę przez Internet (tytuł zawodowy, imię i nazwisko, numer PWZ (prawa wykonywania zawodu) oraz nr telefonu),
• nazwa i rodzaj leku wraz z postacią farmaceutyczną, gramaturą, ilością opakowań, zalecanym dawkowaniem,
• informacja o ewentualnej refundacji.

Informacje o dawkowaniu przepisanego leku można sprawdzić o dowolnej porze, z dowolnego miejsca, poprzez zalogowanie się do swojej skrzynki e-mail lub na konto IKP. Dzięki dedykowanej aplikacji dostępna jest także e-recepta na telefon — wtedy potrzebne kody można szybko sprawdzić z poziomu smartfona. Dodatkowo e-recepta może zawierać informacje o uprawnieniach pacjenta, np. do skorzystania z bezpłatnych leków dla osób po 75 roku życia lub kobiet w ciąży. Wtedy podczas realizacji e-recepty w aptece trzeba dodatkowo okazać odpowiednie dokumenty, które potwierdzają prawo do skorzystania z danego przywileju.

Czy e‑receptę trzeba zrealizować od razu w całości?

E-recepty nie trzeba realizować od razu całej. Pacjent może wykupić część leków przepisanych przez lekarza, natomiast pozostałe dokupić w późniejszym terminie lub całkowicie z nich zrezygnować. Przy stopniowym realizowaniu recepty online należy uważać, na to, aby leki tego samego rodzaju (z jednej e-recepty) były kupowane w jednej aptece. Natomiast recepta przez Internet zbiorcza może być realizowana częściowo w kilku aptekach.

W przypadku recepty online rocznej (taki dokument może otrzymać osoba chora przewlekle, która musi stale przyjmować konkretne leki), jej sposób realizacji jest ściśle określony przez polskie prawo. Musi ona być realizowana w częściach, z zapasem co najwyżej na 180 dni, natomiast nie da się jednorazowo wykupić leku na 360 dni. Na wykupienie pierwszego opakowania leku pacjent ma 30 dni od momentu wystawienia recepty, przekroczenie tego terminu wiąże się z konsekwencjami w postaci zmniejszenia ilości wydawanego leku proporcjonalnie do ilości dni, które upłynęły od daty otrzymania e-recepty. Stan realizacji e-recepty sprawdzić można sprawdzić z poziomu konta w IKP.

Ile jest ważna e-recepta?

Każda recepta przez Internet ma określony termin ważności, którego trzeba pilnować. Jeśli dokument nie zostanie zrealizowany w wyznaczonym czasie, nie da się już wykupić przepisanego leku. Termin ważność e-recepty oraz stopień jej realizacji można sprawdzić z poziomu smartfona, przy pomocy dedykowanej aplikacji lub logując się do konta w IKP (na komputerze lub urządzeniu mobilnym).

W przypadku większości leków termin ważności recepty online wynosi 30 dni od daty wystawienia e-recepty lub od daty wskazanej w dokumencie. Jeśli e-recepta dotyczy antybiotyków, termin na jej realizację może ulec skróceniu do 7 dni, tymczasem  leki narkotyczne i odurzające można przepisać na maksymalnie 90 dni. Natomiast leki immunosupresyjne (stosowane np. przez osoby ze zdiagnozowanymi chorobami autoimmunologicznymi), można wykupić do nawet 120 dni po wystawieniu recepty. Są również e-recepty, które są ważne przez cały rok (365 dni), wspominamy o nich powyżej.

Czy ktoś inny może wykupić moje leki przepisane na e-recepcie?

Tak, zrealizować e-receptę może dowolna osoba z kręgu znajomych chorego, jedynym warunkiem jest znajomość kodu recepty online oraz numeru PESEL pacjenta, na którego przepisano leki.

Ważne: Aby rodzic mógł wykupić e-receptę dla dziecka w jego imieniu, powinien posłużyć się numerem PESEL dziecka, a nie swoim.

Czy lekarz ma prawo odmówić wystawienia mi e-recepty?

E-recepty są wystawiane dopiero wtedy, gdy lekarz przeanalizuje dokładnie stan zdrowia i podejmie decyzję o zasadności wystawienia e-recepty. Po przeprowadzeniu szczegółowego wywiadu medycznego może się zdarzyć, że lekarz odmówi wypisania e-recepty.

Przyczyną odmowy wystawienia e-recepty są najczęściej przeciwwskazania do stosowania danego leku lub brak wskazań. Przykładowo, jeśli w historii medycznej pacjenta stwierdzono epizody ciężkiego zaburzenia czynności wątroby, nie należy mu przepisywać leków złożonych, zawierających walsartan i sakubitryl. Tymczasem ciąża oraz karmienie piersią stanowi przeciwwskazanie do stosowania leków zawierających semaglutyd.

Lekarz może odmówić wystawienia e-recepty online także w sytuacji, gdy u pacjenta wystąpiła nadwrażliwość na substancje aktywne lub którykolwiek inny składnik leku albo w przypadku braku wskazań medycznych do stosowania leku przez daną osobę. Przyczyną odmowy wystawienia recepty przez Internet mogą być również wątpliwości co do rzetelności uzupełnionego przez pacjenta formularza medycznego. W każdym przypadku lekarz może poprosić o dosłanie odpisu dokumentacji medycznej potwierdzającej dane schorzenie oraz ustalone przez innego lekarza leczenie i dawkowanie.

Pamiętaj – lekarz może odmówić wystawienia świadczenia jeśli nie ma wskazań medycznych lub są przeciwwskazania medyczne (lub prawne). Decyzja zawsze należy do lekarza konsultującego.

Błąd na e-recepcie – co zrobić?

W przypadku, gdy lekarz popełnił błąd na e-recepcie, dokumentu nie można poprawić. Wtedy wskazany jest ponowny kontakt z lekarzem, który wycofa receptę online z systemu i wystawi w jej miejsce nową e-receptę.

Oto przykładowe sytuacje, wymagające ponownej konsultacji z lekarzem to:

• błędny kod pacjenta uprawnionego do zakupu leków refundowanych — w tym przypadku farmaceuta może zrealizować receptę, ale z założeniem, że pacjent nie jest uprawniony do refundacji,
• brak dawkowania na e-recepcie — w efekcie farmaceuta może mieć problem z obliczeniem okresu stosowania leku,
• brak informacji w e-recepcie na temat wielkości opakowania leku — taki błąd na e-recepcie może poskutkować tym, że farmaceuta wyda jedynie 2 najmniejsze opakowania leku,
• niekompletny numer PESEL — bez numeru PESEL farmaceuta nie jest w stanie zrealizować e-recepty.

Na szczęście tego typu przypadki zdarzają się bardzo rzadko.